reason

Zelfplagiaat is geen kwaliteit (ook niet voor een politicus)

Ik ben een fan van Femke Halsema, voornamelijk voor de persoonlijkheid die zij is. Ik volg haar dan ook op twitter, en een van de dingen die mij in haar aanstaan is haar brede interesse. Vandaag ving ik een tweet van haar op die ging over zelfplagiaat, kennelijk vanwege nieuws omtrent een zelfplagiaat zaak aangaande Prof Nijkamp. Ik voerde aan dat het recyclen van je eigen woorden per definitie geen zelfplagiaat is. Iets is pas plagiaat als je iemand anders' ideeën of woorden over doet komen alsof het die van jezelf zijn. Zelf plagiaat is dan het over doen komen van je eigen oude ideeën of woorden alsof ze nieuw zijn. Meestal is het duidelijk wanneer je zinnen citeert dat je niet doet alsof het een nieuw idee is. Ikzelf ben een wetenschapper op het gebied van gezichtsuitdrukkingsherkenning (heerlijk, dat dat 1 woord is in het Nederlands!), en als ik over een maand een nieuwe paper schrijf, dan kan ik bijna de gehele motivatie voor onderzoek in dit vakgebied zo kopiëren van de paper waar ik vandaag aan bezig ben: de noodzaak voor dit soort onderzoek verandert echt niet in dertig dagen, en niemand zal aannemen dat ik de motivatie voor mijn onderzoek als een nieuw feit voordraag. Dat ik toch vaak mijn eerste twee paragrafen een beetje aanpas is meer omdat ikzelf moe wordt van elke keer dezelfde tekst, en een eeuwige drang tot perfectioneren heb. Het is dus een esthetische keus, niet een wetenschappelijke.

Femke Halsema vond ook dat er niets mis is met het recyclen van eigen woorden, althans dat is hoe ik haar tweets interpreteerde. Echter, zijzelf bracht een totaal ander argument aan in haar tweet: 'In de politiek staat 'zelfplagiering' voor consequent en helder zijn.'. Zonder te weten waarom stond me dat niet aan. Het duurde een halve dag voordat ik snapte waarom de wetenschapper in mij moeite had met deze houding.

Het probleem is dat, om helder te zijn er geen herhaling nodig zou moeten zijn, en dat consequent zijn helemaal niet noodzakelijkerwijs een kwaliteit is. Dat dit echter wel gezien wordt als een kwaliteit in een politicus is een teken van een betreurenswaardige maar onontkenbare zwakte van de mens.

Zoals het een noodzakelijke treurigheid is dat de mensheid politie, rechters, en een staand leger nodig heeft (voor wat er kan gebeuren als er even geen politie is zie het nieuws rondom de 16-urige staking van de politie in Montreal op 7 oktober 1969), zo is het evenzeer treurig dat het nodig is voor een politicus om haar of zijn boodschap te blijven herhalen om hem kracht te geven. De noodzaak voor herhaling ligt er uiteindelijk aan dat er geen wetenschappelijk bewijs voor de positie van de politicus is, nog dat er een waterdicht argument voor is. Was dit er wel, dan zou het voldoende zijn om dat bewijs, of dat argument, over te brengen en zou de herhaling enkel mensen storen.

Er zit nog een duisterdere kant aan de boodschap dat het goed is om dezelfde mening te blijven herhalen: het wijst erop dat de boodschap onveranderd zal blijven zelfs in het licht van tegenovergesteld bewijs of argument. Maar hoe kan dat goed zijn? Hoe kan een land goed bestuurd worden als haar bestuurders aangeven niet te zullen kijken naar de feiten of luisteren naar een goed beargumenteerd standpunt, enkel omdat dat standpunt anders is dan dat van haarzelf? 'Rotsvast' wordt gezien als een kwaliteit voor een leider en politicus. In Engeland worden politici regelmatig geschoffeerd voor het maken van 'U-turns' (NB: de uitdrukking U-turn suggereert dat er een 180 graden draai wordt gemaakt, oftewel er zijn maar twee meningen, die absoluut niet verder uit elkaar zouden kunnen liggen. Engeland is hard toe aan een pluralistische politiek). Vergelijk die kwaliteit met het hoogste goed voor een wetenschapper: blijven zoeken naar bewijs dat je lievelingshypothese onjuist is, en haar laten vallen zodra je dat bewijs hebt gevonden.

Ik ben geen politicus, ik ben een wetenschapper. En veel mensen zouden hun politici niet inwisselen voor een groep technocraten en daar zijn waarschijnlijk goede redenen voor. Maar ik hoop elke dag dat de politicus redelijker wordt; dat zij wil luisteren naar rede.